3 lỗi tư duy nhiều người mắc phải khiến cuộc sống ngày càng khó khăn

1. Tư duy tuyến tính

Tuyến tính trong toán học được dùng để nói lên một mối quan hệ toán học hoặc hàm có thể được biểu diễn trên đồ thị là một đường thẳng, ta có phương trình đường thẳng như y = 2x - 1, khi vẽ x và y ra trên biểu đồ nó sẽ thành một đường thẳng. Ta thấy rằng x càng giảm thì y giảm theo cùng một hằng số (trong phương trình này là 2).

Mở rộng ra thì kiểu tư duy này rất phổ biến trong xã hội. Như phụ huynh bắt ép con mình học càng nhiều thì điểm càng cao, hay như gái càng xinh thì càng chảnh,...

Tại sao tư duy này không ổn chút nào? Đơn giản là vì thế giới chúng ta không phải lúc nào cũng là tuyến tính, sẽ có lúc nó sẽ đi lên đi xuống như đồ thị hình sin. Nếu chúng ta luôn áp dụng tư duy tuyến tính cho các vấn đề hình thù phức tạp đó thì chúng ta chỉ cứ kẹt mãi với vấn đề đó.

Nói như vậy không phải là để nói rằng tư duy tuyến tính là tệ hại. Trên thực tế nó giúp chúng ta giải quyết nhanh nhiều vấn đề đơn giản nhưng nó chỉ dừng ở mức đó: những vấn đề đơn giản. Chúng ta cần nhận thức rằng có phải chúng ta đang dùng tư duy tuyến tính cho những vấn đề phức tạp hay không và phải áp dụng tư duy khác nào khác.

2. Tư duy nhị phân (tư duy đóng mở)

Trong tin học, người ta dùng hai ký tự đó là 0 (đóng) và 1 (mở) để biểu đạt hai trạng thái của thiết bị điện tử chẳng hạn như: "đóng - mở", "bật - tắt" hay "hoạt động - không hoạt động". Tại sao gọi là tư duy nhị phân (tiếng Anh gọi là binary thinking), vì tư duy đó chỉ có 2 lối suy nghĩ sau: Hoặc là A đúng B sai hoặc là A sai B đúng, và cả 2 đều không xảy ra cùng lúc. Được diễn giải theo các cách khác: yêu/ghét, mạnh/yếu,...

Tư duy này xảy ra hầu hết trong cuộc sống. 

Ví dụ: Chúng ta hãy thử phân tích chuyên sâu những gì có thể xảy ra khi một người quyết định tập thể dục nhiều hơn vì đó là một ý kiến ​​hay. Có lẽ bác sĩ của họ đã nói với họ về những lợi ích, hoặc có lẽ họ đang có vấn đề về sức khỏe nên cần phải tập thể dục. Có lẽ họ chỉ biết rằng họ “nên làm thế”.

Cách tiếp cận của lối tư duy nhị phân sẽ trông như thế này:

“Tôi sẽ không bao giờ nhìn như những người mẫu thể hình đó được, vậy tại sao phải cố gắng làm gì?”

“Mấy bài tập đó nhìn đau đấy, và tôi đã có đủ những cú đau và tê nhức rồi.”

“Tôi đã thử bài tập đó hồi trước rồi, và nó không thật sự phù hợp với tôi.”

“Tôi không rảnh.”

 “Tôi đã nghỉ ngang một chương trình tập tuần trước, có lẽ do tôi không có đủ động lực.”

“Tôi không thể đến phòng gym được. Ở đó có quá nhiều người nhìn đẹp hơn tôi.”

Cuối cùng, nếu nỗ lực không thành công, người đó có thể coi chính bản thân họ như một thiếu sót. Thậm chí có thể xảy ra trường hợp người đó đoán trước được kết quả thất bại và thậm chí không thèm cố gắng. Trong cả hai trường hợp này, người đó bị "khóa chặt" trong suy nghĩ nhị phân, khó có thể nhìn thấy bất kỳ sự lựa chọn nào khác. Trong ví dụ về tập thể dục ở trên, và trong nhiều trường hợp khác, kết quả chính là, sức khỏe của người đó sẽ bị ảnh hưởng.

Tư duy nhị phân rất đơn giản, nó khiến chúng ta nhìn đời càng đơn giản hơn. Nhưng cuộc đời có đơn giản bao giờ? Có những người áp dụng lối tư duy này cho những vấn đề lớn như cưới xin, xin việc, giải pháp sales, nên cuộc sống của họ lại lâm vào bế tắc.

3. Tư duy phóng đại

Đúng như cái tên, tư duy phóng đại làm cho chúng ta nói quá/ thổi phồng sự việc lên so với thực tế. Mục đích của việc này là gì? Có thể là khoe mẽ bản thân, thổi phồng giá trị, hạ bệ người khác,...

Cụ thể như khi mắc triệu chứng gì đó, bạn lên trên google tìm kiếm liệu rằng triệu chứng này sẽ dẫn đến các bệnh gì, thì sẽ ra hàng loạt kết quả phán đoán rằng bạn đã mắc một căn bệnh ung thư quái ác nào đó. Trong khi chúng ta chỉ đang mắc triệu chứng nhẹ không nghiêm trọng mấy như đau đầu chẳng hạn.

Vậy làm sao để tránh kiểu tư duy phóng đại này?

Đó là ta phải nhìn toàn cảnh sự việc, hiện tượng. Kinh nghiệm bản thân không phải không đáng quan tâm, nhưng kinh nghiệm bản thân chỉ là một góc nhìn nhỏ trong toàn thể sự vật, hiện tượng. Ta cần tổng hợp trải nghiệm cá nhân của nhiều người khác nhau để có một góc nhìn bao quát về sự vật, hiện tượng.