Cuốn sách này tập trung khảo sát một cách có hệ thống lịch sử, chức năng, quan niệm triết học, thẩm mỹ cổ phương Đông và một số đặc điểm của điển cố trong văn học nói chung để trên cơ sở đó nhận xét và lý giải nghệ thuật sử dụng điển cố trong văn học cổ Việt Nam, cụ thể là trong truyện thơ và ngâm khúc giai đoạn nửa cuối thế kỷ XVIII, đầu thế kỷ XIX; đồng thời xác lập vai trò của điển cố như khai mở một kho báu ngôn ngữ, từ đó bước vào kho tàng trí tuệ của con người, truy tìm đến giá trị chân, thiện, mỹ.