Hộ nông dân nói chung và các hộ nông dân đói nghèo là những đơn vị kinh tế tự chủ. Những điều kiện và cách làm ăn của mỗi loại hộ có khác nhau.
Trong lịch sử của nền kinh tế tự nhiên và trong sự phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần những năm qua, cách làm ăn của các loại nông hộ nói chung là theo kinh nghiệm sẵn có, được ghi trong đầu óc họ, hoặc "gặp đầu làm đó" chứ chưa có sự tính toán, lập nê hoạch làm ăn, kinh doanh ngắn hạn và dài hạn (gồm: sản xuất - dịch vụ - bán - tiêu dùng - tích lũy sản xuất mở rộng).
Trong tình hình đó, một bộ phận nông hộ có điều kiện và tích luỹ được kinh nghiệm làm ăn, bước đầu biết tính toán đầu tư kinh doanh đã giàu lên; và ngược lại thì đói nghèo.
Đói nghèo là do nhiều nguyên nhân nhưng suy cho cùng là do thiếu điều kiện và không có kế hoạch làm ăn phù hợp dẫn đến bị động, thiểu tinh tự chủ trong sản xuất, dịch vụ để sinh sống, để tự xoá đãi giảm nghèo một cách bên vững và tiến tới kinh doanh có lợi nhuận ngày càng cao.