Đọc Tam Quốc Chí, ta thấy rằng có một nhân vật kỳ tài nổi bật lên trên bối cảnh lịch sử của đòi Hán mạt : đó là Khổng Minh Gia Cát Lượng, thừa tướng của triều Thục Hán mà người đời theo tước phong mà gọi là Gia Cát Võ Hầu.
Xét về tài năng và thánh đức, Võ Hầu thật là xứng đáng làm một tấm gương sáng để cho các trung thần, tể tướng đòi sau soi chung.
Phạm Ngũ Lão, một danh tướng của Việt Nam về đòi Trần đã nhắc nhở tới Võ Hầu trong bài thơ THUẬT HOÀI sau đây :

述懷

橫槊江山恰幾秋，

三軍貔虎氣吞牛。

男兒未了功名債，

羞聽人間說武侯。

Phiên âm Hán-Việt:
Thuật hoài
Hoành sóc giang sơn kháp kỷ thu,
Tam quân tì hổ khí thôn ngưu.
Nam nhi vị liễu công danh trái,
Tu thính nhân gian thuyết Vũ hầu.
Dịch nghĩa:
Tỏ lòng
Cầm ngang ngọn giáo gìn giữ non sông đã mấy thu,
Ba quân như hổ báo, khí thế hùng dũng nuốt trôi trâu.
Thân nam nhi mà chưa trả xong nợ công danh,
Thì luống thẹn thùng khi nghe người đời kể chuyện Vũ hầu.
Bản dịch tiếng Việt:
Thuật hoài
Múa giáo non sông trải mấy thu
Ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu.
Công danh nam tử còn vương nợ,
Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ Hầu.