LỜI NÓI ĐẦU
Nhằm đáp ứng cách ra đề mở như chủ trương của Bộ Giáo dục và Đào tạo hiện nay, chúng tôi biên soạn “Ngữ văn ôn thi tốt nghiệp THPT & tuyển sinh ĐH - CĐ”. Sách được biên soạn theo chương trình tích hợp của sách giáo khoa hiện hành, bao gồm các tác phẩm văn thơ được giảng dạy trong chương trình, đặc biệt là những tác phẩm thường xuyên được lấy làm để bài cho các ki thi tuyển đại học, cao đẳng và tốt nghiệp phổ thông trung học, tập trung chủ yếu trong hai lớp cuối cấp là lớp 11 và lớp 12. Mặt khác, cuốn sách này ra đời còn nhằm giúp học sinh, giáo viên, những người yêu thích văn học tham khảo, nâng cao trình độ chuyên môn.
Để bao quát các lĩnh vực kiểm tra, thi các cấp môn Ngữ văn (bao gồm văn học Việt Nam và văn học nước ngoài), tập làm văn và tiếng Việt, những người biên soạn tập trung vào hai mảng chính: văn học Việt Nam, văn học nước ngoài. Kiến thức và kĩ năng làm văn và tiếng Việt được kiểm tra, đánh giá qua các bài luận cụ thể. Do vậy, chúng tôi không tách hai phần này ra thành những mảng riêng biệt.
Để hoàn thành cuốn sách, chúng tôi chủ trương kế thừa các thành tựu của các nhà nghiên cứu đi trước, các chuyên gia trong lĩnh vực nghiên cứu phê bình văn học, cũng như áp dụng các thành tựu nghiên cứu thơ văn hiện đại vào phân tích, bình giảng các tác phẩm theo những đặc trưng thể loại, nhằm chỉ ra được những nét cá biệt, độc đáo của tác phẩm và khái quát được phong cách đặc trưng của từng tác giả.
Khác với các sách ôn thi có mặt trên thị trường, cuốn sách này không đi vào từng dạng dễ bài cụ thể, không hướng dẫn phân tích để lập dàn ý,... mà tập trung vào các vấn đề nội dung, hình thức nổi trội, tiêu biểu của tác phẩm và diễn đạt thành bài viết hoàn chỉnh. Do vậy, khi sử dụng sách này, học sinh không chỉ học được các luận điểm của tác phẩm mà còn biết cách triển khai, cách viết một bài văn nghị luận văn học có sức thuyết phục cao.
Do chương trình ôn thì tủ tài, cao đẳng, đại học chủ yếu tập trung vào các văn bản trong sách Ngữ văn 11, Ngữ văn 12 và tập trung vào mảng văn học hiện đại từ 1932 đến hết thế kỉ XX, nên sách được cấu trúc theo đơn vị bài, tuân thủ theo trật tự của hai bộ sách giáo khoa của hai khối lớp trên. Để tiện theo dõi, chúng tôi sắp xếp các tác phẩm theo hai phần: phần thơ và văn xuôi.
Mỗi đơn vị bài, sau phần Kiến thức bổ trợ (thường được hỏi trong các đề thi) là phần Tiếp cận tác phẩm chúng tôi tuyển chọn một hoặc một nhóm bài trình bày những giá trị nội dung, nghệ thuật đặc sắc nhất của văn bản theo một (hoặc nhiều) cách tiếp cận khác nhau. Qua đó hướng dẫn học sinh cách tiếp cận và nắm được cách chọn phân tích những tín hiệu nghệ thuật thẩm mĩ đặc sắc của văn bản, giải quyết tốt những nội dung được đặt ra trong các đề thi.
Biên soạn cuốn sách này, chúng tôi không có tham vọng gì hơn ngoài việc để xuất một khả năng tổng hợp các kiến thức cơ bản của học sinh để khai thác văn bản một cách sáng tạo và hữu hiệu. Hi vọng với nỗ lực này, cuốn sách sẽ hữu ích đối với học sinh, sinh viên, giáo viên - những người sử dụng sách.
Mặc dù đã rất cố gắng, nhưng chắc chắn “Ngữ văn ôn thi tốt nghiệp THPT & tuyển sinh ĐH - CĐ" khó tránh khỏi những sót nhất định. Mong các anh (chị) học sinh, sinh viên cùng các thầy, cô giáo trong quá trình sử dụng góp ý để sách hoàn thiện hơn khi có điều kiện tái bản.
Hà Nội, ngày 5 tháng 12 năm 2008
PGS. TS. LÊ HUY BẮC
Nhằm đáp ứng cách ra đề mở như chủ trương của Bộ Giáo dục và Đào tạo hiện nay, chúng tôi biên soạn “Ngữ văn ôn thi tốt nghiệp THPT & tuyển sinh ĐH - CĐ”. Sách được biên soạn theo chương trình tích hợp của sách giáo khoa hiện hành, bao gồm các tác phẩm văn thơ được giảng dạy trong chương trình, đặc biệt là những tác phẩm thường xuyên được lấy làm để bài cho các ki thi tuyển đại học, cao đẳng và tốt nghiệp phổ thông trung học, tập trung chủ yếu trong hai lớp cuối cấp là lớp 11 và lớp 12. Mặt khác, cuốn sách này ra đời còn nhằm giúp học sinh, giáo viên, những người yêu thích văn học tham khảo, nâng cao trình độ chuyên môn.
Để bao quát các lĩnh vực kiểm tra, thi các cấp môn Ngữ văn (bao gồm văn học Việt Nam và văn học nước ngoài), tập làm văn và tiếng Việt, những người biên soạn tập trung vào hai mảng chính: văn học Việt Nam, văn học nước ngoài. Kiến thức và kĩ năng làm văn và tiếng Việt được kiểm tra, đánh giá qua các bài luận cụ thể. Do vậy, chúng tôi không tách hai phần này ra thành những mảng riêng biệt.
Để hoàn thành cuốn sách, chúng tôi chủ trương kế thừa các thành tựu của các nhà nghiên cứu đi trước, các chuyên gia trong lĩnh vực nghiên cứu phê bình văn học, cũng như áp dụng các thành tựu nghiên cứu thơ văn hiện đại vào phân tích, bình giảng các tác phẩm theo những đặc trưng thể loại, nhằm chỉ ra được những nét cá biệt, độc đáo của tác phẩm và khái quát được phong cách đặc trưng của từng tác giả.
Khác với các sách ôn thi có mặt trên thị trường, cuốn sách này không đi vào từng dạng dễ bài cụ thể, không hướng dẫn phân tích để lập dàn ý,... mà tập trung vào các vấn đề nội dung, hình thức nổi trội, tiêu biểu của tác phẩm và diễn đạt thành bài viết hoàn chỉnh. Do vậy, khi sử dụng sách này, học sinh không chỉ học được các luận điểm của tác phẩm mà còn biết cách triển khai, cách viết một bài văn nghị luận văn học có sức thuyết phục cao.
Do chương trình ôn thì tủ tài, cao đẳng, đại học chủ yếu tập trung vào các văn bản trong sách Ngữ văn 11, Ngữ văn 12 và tập trung vào mảng văn học hiện đại từ 1932 đến hết thế kỉ XX, nên sách được cấu trúc theo đơn vị bài, tuân thủ theo trật tự của hai bộ sách giáo khoa của hai khối lớp trên. Để tiện theo dõi, chúng tôi sắp xếp các tác phẩm theo hai phần: phần thơ và văn xuôi.
Mỗi đơn vị bài, sau phần Kiến thức bổ trợ (thường được hỏi trong các đề thi) là phần Tiếp cận tác phẩm chúng tôi tuyển chọn một hoặc một nhóm bài trình bày những giá trị nội dung, nghệ thuật đặc sắc nhất của văn bản theo một (hoặc nhiều) cách tiếp cận khác nhau. Qua đó hướng dẫn học sinh cách tiếp cận và nắm được cách chọn phân tích những tín hiệu nghệ thuật thẩm mĩ đặc sắc của văn bản, giải quyết tốt những nội dung được đặt ra trong các đề thi.
Biên soạn cuốn sách này, chúng tôi không có tham vọng gì hơn ngoài việc để xuất một khả năng tổng hợp các kiến thức cơ bản của học sinh để khai thác văn bản một cách sáng tạo và hữu hiệu. Hi vọng với nỗ lực này, cuốn sách sẽ hữu ích đối với học sinh, sinh viên, giáo viên - những người sử dụng sách.
Mặc dù đã rất cố gắng, nhưng chắc chắn “Ngữ văn ôn thi tốt nghiệp THPT & tuyển sinh ĐH - CĐ" khó tránh khỏi những sót nhất định. Mong các anh (chị) học sinh, sinh viên cùng các thầy, cô giáo trong quá trình sử dụng góp ý để sách hoàn thiện hơn khi có điều kiện tái bản.
Hà Nội, ngày 5 tháng 12 năm 2008
PGS. TS. LÊ HUY BẮC
