Đã hơn hai mươi năm nay, dân tộc Việt-Nam anh đúng đứng lên tranh đấu, thực hiện hai mục tiêu: độc lập và tiến bộ trong tự do đề giải phóng quốc gia, giải phóng con người. Nhưng cũng đã hơn hai mươi năm, cuộc chiến này đưa về lòng đất biết bao người con yêu dấu và đầy bao người trai thế hệ đi vào khắp nẻo đường đất nước.
Ấy cũng vì thế mà tình quê hương đâm chồi này lộc, tô thậm mãi lên. Bỡ ngỡ trước cảnh non nước huy hoàng, bừng tỉnh giữa nếp sống toàn dân linh động, bao người đã ghi vội lại vẻ đẹp muôn mầu của xứ sở, tạo ra những tác phẩm vô song. Những nét địa phương mô tả dưới mọi khía cạnh, trình bày thành muôn hình thơ, văn, họa, nhạc, gây nên một phong trào, một phong trào địa phương chi trong ngành văn học sử chúng ta.
Trước đây ở vào một vị thế khả dĩ phát triển được phong trào trên, chúng tôi đã không ngần ngại thúc đầy các anh em trách nhiệm địa phương liên lạc và khuyến khích người địa phương mình viết về địa phương chí. Và gần đây, các anh chị em văn nghệ sĩ, ký giả, nhờ sự biết rộng và đi nhiều, đã tạo ra nhiều bài sưu tầm, ký sự rất giá trị...
Ít lâu nay trong ngành xuất bản, ta cũng thấy xuất hiện một số tài liệu về địa phương chí như:
Non nước xứ Quảng của ông Trần trung Việt Non nước Phú Yên của ông Nguyễn đình Tư
Cao Lãnh của ông Trần-quang-Đạo
Bến Tre xưa và nay, Bạc Liêu xưa và nay, Cần Thơ xưa và nay của ông Huỳnh-Minh, Tân-Châu của ông Nguyễn-văn-Kiềm, v.v...
Hiện nay, trên báo chí, trên các bản tin Việt-Tấn Xã, trên các Tập san Việt Nam Ký Sự, Ký Sự hôm nay, rải rác cũng khá nhiều bài địa phương chi, dưới những đề mục như Vẻ đẹp quê hương, Tìm hiều đất nước, Cồ Tục miền quê, Non sông cầm tú, Khơi mạch sống quê hương, Chuyện lạ miền Nam, v.v...
Như thế, dù muốn dù không, loại tài liệu địa phương chí đã xuất hiện và có cơ phát triển mạnh, âu cũng là một dịp may đề biểu dương cái hay cái đẹp của nước nhà, trước là đề toàn thề đông bào, từ Nam chí Bắc, cũng được thưởng thức, sau dùng làm tài liệu dịch sang ngoại ngữ giới thiệu đất nước ta với người nước ngoài.
Nuôi tham vọng đó, chúng tôi cho xuất bản cuốn sách nhỏ NGƯỜI VIỆT... ĐẤT VIỆT... này, ghi lại một vài nét vẽ quê hương – mà trong đó chúng tôi xin mạn phép trích đăng một số các áng văn tinh hoa về địa phương chí – ngõ hầu trình bày cùng quý bạn đọc một ít hàng thô thiên viết về quê hương xứ sở yêu dấu của chúng ta.
- Cửu Long Giang và Toan Ánh