Công chúa là con gái của vua, hoặc do vua gia phong cho một số người phụ nữ có công, hoặc một số vị nữ thần. Trong lịch sử Việt Nam các nàng công chúa có một vị trí khá độc đáo, kể cả huyền sử lẫn chính sử, tên họ được nhắc đến nhiều hơn so với hoàng tử cũng là con vua. Nàng Mỵ Châu làm lộ bí mật quốc gia, rải lông ngỗng chỉ đường cho chồng đuổi diệt vua cha, nàng Tiên Dung dám lấy một chàng trai nghèo làm chồng, hay như nữ tướng Lê Chân phò Trưng vương lập bao chiến công hiển hách.
Rồi có những công chúa hi sinh bản thân vi quốc gia dân tộc nhưng cũng có công chúa dựa hơi vua để làm càn...

Tuy nhiên, lắng đọng lại sâu đậm nhất trong tâm thức người Việt là những nàng công chúa đã có công lao lớn đối với dân tộc trong thời bình cũng như thời chiến, đã dám hí sinh cuộc sống sang giàu của con người có địa ví cành vàng lá ngọc, dấn thán vào đất địch như công chúa An Tư, vì sự thành bại của triều Trần hay như Công nương Ngọc Vạn vi muốn đất nước mở rộng mà trở thành hoàng hậu Chân Lạp xa lạ....