Như các tác phẩm khác của ông, Kim Dung lồng cốt truyện trong bối cảnh lịch sử Trung Hoa, triều vua Càn Long nhà Thanh. Tình tiết xoay quanh cuộc tranh giành quyền lực giữa triều đình Mãn Thanh và lực lượng phản Thanh phục Minh của Hồng Hoa hội và bộ tộc người Hồi. Bối cảnh của truyện xảy ra sau Lộc Đỉnh Ký gần 100 năm.

Nhan đề Thư kiếm ân cừu lục lấy từ chuyện Trần Gia Lạc giúp người Hồi đoạt lại Kinh Koran và việc Hoắc Thanh Đồng trao tặng bảo kiếm cho Trần Gia Lạc để báo ơn. Các nhân vật lịch sử như Hoàng đế Càn Long, Triệu Huệ, Hòa Thân, Phúc Khang An, Kỷ Hiểu Lam, Trịnh Bản Kiều... đều xuất hiện trong truyện.

Truyện ca ngợi tình yêu thiết tha trong sáng giữa Trần Gia Lạc, con nuôi Tổng đà chủ Hồng Hoa hội (sau này lên thay Tổng đà chủ) và Hương Hương công chúa, lòng quả cảm hào hiệp của những anh hùng Hồng Hoa hội và người Hồi yêu nước.