Cách đây hơn hai mươi năm, cuốn sách "Ngữ pháp tiếng Việt" (Tiếng - Từ ghép - Đoản ngữ) của giáo sư Nguyễn Tài Cẩn được Nhà xuất bản Đại học và Trung học in lần thứ nhất (1975) trong loạt đầu các giáo trình khoa học Nhân văn phục vụ cho nền Đại học của nước Việt Nam thống nhất. Do nhu cầu học tập của sinh viên các trường, hai năm sau (1977) cuốn sách đã được tái bản với một số lượng phát hành rất lớn nhưng vẫn chưa thỏa mãn nhu cầu thực tế của đông đảo người sử dụng.
Đây là một cuốn giáo trình rất cơ bản về lý luận tiếng Việt do một giáo sư có uy tín lớn về chuyên ngành Ngôn ngữ học ở nước ta biên soạn. Sách có nội dung phong phú về học thuật, có lý luận ngôn ngữ học hiện đại, xuất phát từ thực tiễn của tiếng Việt. Tác giả đã trình bày có hệ thống hàng loạt vấn đề then chốt của ngữ pháp tiếng Việt bằng một nghệ thuật sư phạm khá chuẩn mực, nhờ đó người dọc dễ dàng linh hội được nội dung cuốn sách, dù đó là một sinh viên chuyên ngành, sinh viên ngoại ngữ thông dịch, phiên dịch cho đến các thầy cô giáo giảng dạy tiếng Việt và Ngữ văn nói chung. Sách này được dùng cho các sinh viên Ngôn ngũ học, các học viên cao học, nghiên cứu sinh, các giáo viên Trung học, học viên các trường Cao đẳng và đại học Sư phạm chuyên ngành Ngữ văn Việt Nam.